Vrouwen en geschiedenis - beroemde, beruchte, vergeten
vrouwen, vorstinnen, regentessen, landvoogdessen. We kennen hun namen, maar ze
blijven meestal in de marge van de echte grote mannengeschiedenis. Toch hebben
zij altijd een verhaal, vaak boeiend en aangrijpend. Zoals onze eigen Sabina
van Beijeren.
Volgens de kronieken werd Oud-Beijerland in 1559 gesticht
door graaf Lamoraal van Egmont. Hij vernoemde het dorp naar zijn vrouw Sabina
van Beijeren. In de Nederlanden gold Sabina als een van de meest vooraanstaande
vrouwen van het land. Sabina speelde samen met Anna van Saksen, de echtgenote van Willem
van Oranje, een belangrijke rol in het hofleven van Margaretha van Parma. Men
zegt dat er een grote rivaliteit tussen de twee dames bestond en dat zij elkaar
de voorrang weigerden en zich steeds gelijktijdig door deuropeningen wrongen.
Aan het luxe leven van Sabina
van Beieren kwam een eind toen Lamoraal van Egmont in 1567 werd gearresteerd
door de hertog van Alva op beschuldiging van hoogverraad. Direct na de
arrestatie begon Sabina haar ruime internationale netwerk aan te spreken om hem
vrij te krijgen: de ridders van de Orde van het Gulden Vlies – waartoe Lamoraal
behoorde –, familieleden in de Duitse landen, zoals haar broer Frederik III en
haar Wittelsbacher verwanten in Beieren, keizer Maximiliaan II, koningin
Elisabeth van Engeland en zelfs de paus.
Hoewel er in brede kring
sympathie bestond voor Lamoraal en men zijn lot betreurde slaagde men er niet
in zijn leven te redden. Op 5 juni 1568 werd hij op de Grote Markt van Brussel
onthoofd. Zo werd hij aan de vooravond van de Tachtigjarige Oorlog een van de
eerste martelaren in de strijd tegen de Spanjaarden.
De onthoofding van Lamoraal van Egmont had grote gevolgen
voor de naamgeefster van Oud-Beijerland. Al direct werden al haar goederen
geconfisqueerd. Sabina moest haar paleis in Brussel verlaten. Berooid trok ze
zich met haar 11 kinderen terug in het klooster Ter Kamere in de buurt van
Brussel. In de literatuur over de Tachtigjarige
Oorlog staat Sabina van Beijeren symbool voor de vernedering van de Nederlandse edelen
door de hertog van Alva. Haar hoogadellijke afkomst stak pijnlijk af tegen de ontberingen en armoede, die ze na de onthoofding van haar man moest lijden.
