dinsdag 8 september 2015

Ambachtsheer van Heinenoord

 


Een machtig man en een groot schandaal. Toch kwam hij niet ten val. Maar zijn vrouw moest het met de dood bekopen. Gerrit van Assendelft – kleinzoon van de Gerrit die op de plaats van het Hof van Assendelft een groot huis liet timmeren – was in de 16e eeuw één van Holland’s machtigste bestuurders. Als president van het Hof van Holland in Mechelen sprak hij het hoogste recht in onze gebieden. Hij kon schikken over leven of dood. Tegelijkertijd was hij verwikkeld in een schandaal, waar wij in onze tijd niet over uitgepraat zouden raken.
 
Het verhaal begint wanneer hij als jonge jongen – student nog – ergens in Frankrijk een vrijage begint met een herbergiesdochter: Catharina de Chasseur. In de extase van het moment doet hij haar een trouwbelofte, maar na de huwelijksvoltrekking en de consumptie van hun liefde, kiest hij het hazenpad. Terug naar Holland, naar zijn rijke familie, naar zijn bezittingen, naar zijn ambachtsheerlijkheid in Heinenoord.
De herbergiersdochter laat het er niet bij zitten. Zij reist hem na en confronteert hem met hun huwelijk. Maar haar schoonfamilie – die van betere komaf is – blijft zich verzetten tegen het huwelijk. En Gerrit van Assendelft weigerhaar te erkennen als zijn vrouw en haar te onderhouden, zoals een edelman betaamt. Talloze processen worden gevoerd en uiteindelijk wordt het meisje in het gelijk gesteld. In 1517 krijgt het paar zelfs een zoon: Klaas van Assendelft.
Catharina en haar zoon Klaas worden van meet af aan uit het testament van de machtige familie Assendelft geweerd. Naar het schijnt krijgt Catharina de Chasseur alle tegenwerking die je maar bedenken kan. Misschien is dat de reden dat zij zich gaat bezighouden met valsmunterij? Niemand weet het.
In 1541 wordt in haar huis in Den Haag – op zolder - een valsmunterij ontdekt. Een halsmisdaad die van oudsher onder het kopje majesteitsschennis valt. Het oordeel van haar rechters is dan ook onverbiddelijk. In april van datzelfde jaar wordt Catharine de Chasseur ter dood gebracht.
De eer van vader Gerrit blijft ongeschonden. Zoon Klaas van Assendelft moet jarenlang procederen om zijn wettelijk erfdeel van de familie te krijgen. Uiteindelijk stelt men hem in het gelijk. Nog een eeuw lang, tot ver in de 17eeeuw is door nakomelingen geprocedeerd over deze erfeniskwestie.

Geertje Wiersma